Sene 95, o yaz Bill Gates’in büyük bir gürültü ile Windows 95’i tüm dünyaya tanıttığını daha dün gibi hatırlıyorum. Windows 95, 3.1 ile kıyaslandığında kesinlikle bir ilerlemeydi, ancak Windows 95 ile tanıştığımız pek çok yeniliğin aslında Apple ve Macintosh’da çok daha önce hayata geçirildiğini öğrendiğimizde bu hayranlık daha çok kandırılma duygusuna dönüşüvermişti. Arkadaşlar arasındaki konuşmalarımızda da sık sık, aslında Bill Gates’in Windows 95’i Apple’dan aşırdığı söylenirdi. Çoğumuza göre asıl inovasyon sahibi Apple’dı.
Daha sonraları GUI, desktop işletim sistemleri, Word, Excel gibi Office çözümlerinin, mouse gibi donanımların, daha evvelinde Xerox tarafından geliştirildiğini öğrendik. Geçenlerde okuduğum bir kitapta Steve Jobs’un Xerox lablarında bazı sunumlara katıldığı, bu sunumlarda gördüklerinden çok etkilendiği, ardından Xerox’tan bazı mühendisleri transfer ederek NeXTStep işletim sistemini geliştirmeye çalıştığından bahsediliyordu.
NeXTStep aslında Steve Jobs’un Apple’dan kovulduğu bir dönemde kurduğu şirket tarafından geliştirilen ve daha sonra Apple’a satılarak, Steve Jobs’un da Apple’a geri dönmesini sağlayan, Macintosh işletim sisteminin temellerini oluşturan bir işletim sistemi. Yani aslında bir şekilde Macintosh’un da köklerinin başka yerlerde olduğunu görüyoruz.
Bu konuları biraz da YouTube’daki eski videolardan öğrenmeye çalıştığımda karşıma Xerox’un 1981 yılında ürettiği Star Workstation’ı tanıttığı bu demo çıktı. Yukarıda bahsettiğim pek çok konsepti gerçek ofis ortamında iş yapış şekilleri üzerinden güzel bir analoji ile anlatan bu demoyu severek izledim. Windows, Apple ve NeXTStep’den çok daha önce GUI, desktop, Office uygulamaları gibi çözümlerin bize sunulduğunu görmek ilginç. Tabi burada aklıma da şu soru gelmiyor değil: Peki Xerox Star Workstation’ın kökleri nerede?